Nàng Ido - Gárdonyi Géza
Nàng Ido - Chương 1.2
Zôlan khi ấy đã hai mươi tuổi, người cô tròn trịa khỏa mạnh, đôi má đỏ au, mái tóc nâu tết một bím như các cô bạn cùng làng, cô không hề nghĩ rằng mình có một cái trán khá cao và cần phải để một ít tóc lòa xòa xuống trán làm cho khuôn mặt đẹp hơn. Sau tang lễ cha, Trobo còn ở lại làng đợi cho đến khi cưới em gái. Đám cưới được cử hành lặng lẽ vì trong nhà có tang . Chỉ có vị cha cố, viên thư lại, và hai người làm chứng là khách được mời đến nhà.Sau bữa ăn, Trobo nói riêng với em rể:- Chú hãy thề đi - Chàng nói, ánh mắt cương nghị - tài sản của tôi sẽ cho lại Zôlan, nhưng chú phải giữ tâm hồn trong sạch, thật thà của Zôlan nguyên vẹn, vì đó chính là của cải của tôi !Hôm sau chàng lại ra đi.Một năm sau, chàng trở về Tổ quốc. Lúc đó chàng chẳng suy nghĩ gì khác ngoài hai bức tượng mà chàng đã nhìn thấy. Một bức tượng của Bertheliêr, cái đầu người khổng lồ thuộc thời kỳ trung cổ, cổ hiên ngang trong một cái cùm, tay giơ cao nắm tay như nói :không thể tiêu diệt được!! Còn bức tượng thứ hai của nhà điêu khắc Xarpô trong một nhà hát của Pari : các cô gái khỏa thân nhảy múa.Chàng chẳng thể nghĩ được điều gì khác ngoài hai bức tượng trên. Nhưng bức tượng đó thề nào mà lại làm xao xuyến tâm hồn con người ta đến vậy ? Chàng đã nhìn thấy nhiều bức tượng về nữ thần sắc đẹp Vênuyt, về thần mặt trời Apôlô và nhiều bức tượng tuyệt diệu nữa khiến con người ngẩn ngơ, nhưng vì sao chỉ có hai bức tượng kia khiến trái tim chàng đập rộn ràng như vậy ?!Sức cuốn hút gì trong đó ?Khi về đến Buđapest chàng chợt tìm ra câu trả lời:" Vì các bức tượng đó có máu chảy bên trong, một dòng máu sống động. Nhờ đó mà nó có một sức hấp dẫn mãnh liệt khiến ta ngây ngất say mê... "Chàng nhìn ra ngoài trời đầy mây đen và chớp lóe.Chàng quay mặt đi, hôm sau quay trở lại về Buđapest, trong túi chàng còn khoảng hai trăm cuaron. Chàng thuê phòng ở theo từng tháng.Chàng cũng có thể sống nghèo khổ như vậy và làm nghề hội họa. Nhưng chàng không đủ can đảm để chịu đựng nổi sự khinh bỉ của những người buôn tranh, mỗi khi chàng đến mua chịu giấy, vải, màu để vẽ. Chàng còn đủ máu sĩ diện của dân Hung trong huyết quản để không hạ mình cầu xin. Thà rằng chàng chết đói bên cạnh đống bánh mì còn hơn phải nói : Tôi xin...Vậy là như bao nhiêu nhà họa sĩ khốn khó khác, chàng không nhìn ngó đến cây bút lông nữa.Chàng cũng có thể sống bằng cách xin làm phụ việc cho các nghệ sĩ điêu khắc giàu có nào đó. Nhưng chẳng lẽ con đại bàng lại phải học bay từ những con ngỗng sao ? Có thể học được nghệ thuật điêu khắc ở những người thầy mà chàng đánh giá tượng của họ rất tầm thường, sao mà chàng lại có thể hãnh diện chỉ vào họ giới thiệu: " đây là thầy của tôi " được.Trong hoàn cảnh ngặt nghèo đó chàng đành phải bước vào con đường làm báo.Ở quê xảy ra chuyện gì nữa ? Chàng không biết ? Chỉ có ngày sinh nhật, ngày lễ đặt tên của chàng là Zôlan không quên viết thư chúc mừng. Suốt cả năm cô chỉ tỏ ra có niềm vui là được làm mẹ. Ngoài ra cuối thư cô luôn viết một câu "Chúng em vẫn sống vậy!"Trobo cũng không trông mong gì được ở họ. Chàng như một người bệnh mà không cần mời bác sĩ, bởi lẽ chàng hoàn toàn biết rõ căn bệnh của mình. Công viêc ở tòa soạn bận rộn, rảnh ra lúc nào là chàng lại quay về với sự say mê sáng tạo tượng. Trong phòng chàng dây đầy bột thạch cao, thạch cao đọng lại thành miếng, thành nhiều giọt chồng lên nhau. Đi công tác ở Italia chàng chỉ say mê xem những thợ đổ tượng ở trần nhà, hoặc ở cầu thang với những bức tượng thạch cao chạm trổ mềm mại, tất cả mọi đường nét đều nghệ thuật! Những người thợ làm việc hoàn toàn bằng đôi tay nhanh nhẹn khéo léo bở vì thạch cao đông lại rất nhanh: Họ đổ thạch cao vào khuôn và phải lấy khuôn ra ngay trong vài phút. Trobo nhìn thấy trong chớp mắt đã xuất hiện bao tượng nhỏ đủ hình dạng gắn trên tường. Những hình người đủ kiểu, không theo một mẫu nhất định nào cả, chỉ theo trí tưởng tượng của con người. Nào là người nông dân đang gặt, chàng trai đang cầm vũ khí, cô sen bưng cái khay, viên kỵ sĩ, cha cố, đứa bé đang chạy, nhiều hình dáng người khô ngay trong chốc lát. Nhưng tất cả chỉ có hình dáng người một nửa hoắc hai phần ba. Ở cái tượng này chỉ có cái mặt là của người, ở tượng kia thì có cái đầu trông như một quả trứng chim nhỏ, nhưng áo quần ở dưới lại nghiêm chỉnh như quần áo thật đến từng nếp nhăn. Có thể thấy rằng người điêu khắc đang nghĩ cái nọ đã vội vã làm tới cái kia, vì vậy cái nào cũng chỉ hoàn chỉnh một nửa. Nhưng khi nào thì người nghệ sĩ điêu khắc nghĩ tới việc tạo ra các sản phẩm đồ sộ ? Chàng bây giờ vừa trong hai mươi sáu tuổi. Chàng có đầy đủ tất cả mọi kiến thức về nghệ thuật tạo hình, nhưng chàng không có trong tay phương tiện để làm việc !" Chỉ cần có mười nghìn cuaron thôi!"...Cuối cùng thì chàng đành ao ước vậy, chàng nghĩ đến một lúc nào vợ chồng cô em gái sẽ đền bù cho chàng một phần để chàng thực hiện ước mơ. Không, họ có nghĩa vụ bắt buộc phải giúp đỡ chàng, có nghĩa là chàng được chia một khoản nào đó để bảo đảm cuộc sống. Chắc chắn tổng số gia tài cha chàng để lại cũng đến một trăm nghìn, mà chàng mới lấy ra có sáu nghìn cuaron đúng hôm em gái chàng đi lấy chồng. Nếu họ không có tiền, thì ít ra họ có thể đem cầm cố cái phần gia sản được chia của chàng chứ, chàng được một nửa kia mà.Chàng suy nghĩ một vài ngày phương án đó. Chàng cảm thấy kinh sợ về những ý nghĩ đem tài sản đi cầm. chàng từng nghe cha nói rằng việc mang tài sản đi cầm cố, mua bán chịu là tội vô đạo đức, vì vậy ngay cả lúc túng thiếu nhất cha chàng cũng không vay ai một xu nào.Nhưng làm sao có được phương tiện sống để làm việc đây ?Dịp lễ giáng sinh, không báo cho em gái biết mình sẽ về thăm quê, chàng định làm cho cô ngạc nhiên. Trước lễ giáng sinh chàng ra tàu. tàu đến ga, chàng thuê một cỗ xe ngựa về nhà. Thà phải chịu một giờ đồng hồ rét buốt ngồi trên xe đi giữa mùa ông, nhưng bù lại chàng sẽ thấy sự thân thuộc ấm cúng gia đình và sự ngạc nhiên của em gái.Chàng chỉ thấy có Zôlan ngồi một mình ở nhà. Chàng vui vẻ ôm hôn hai cháu, bé gái Zôlanko lớn hơn bé trai Ienôi hai tuổi, cậu bé con đã được tám tháng.Bắt gặp ánh mắt của em gái cụp xuống tránh cái nhìn của mình, người anh hiểu được em rể đã đối xử với em gái mình ra sao.- Thỉnh thoảng anh ấy vẫn đi lên thành phố - Zôlan trả lời mắt nhìn xuống sàn nhà - nhưng bây giờ cũng ít hơn trước rồi.Nhưng Trobo lại hểu nhiều hơn qua nét mặt đau đớn của em gái.Thế mà một giờ trước đây chàng còn hy vọng rằng biết đâu em rể chàng đã biết nghĩ lại, đã xử sự biết điều hơn, thông minh hơn và biết lo toan cho những đứa con. Chàng kể lại cho em gái nghe nỗi hy vọng của chàng, thì ra chàng đã chạy thi với một cục đá không nhúc nhích ở dưới chân...Chàng không thể chờ đợi được sự đổi thay nào ở cái gã đàn ông bạc nhược đó.- Anh chỉ cần có mười nghìn cuaron thôi.Mặt Zôlan trắng bệch.Cô câm lặng nhìn anh, nét mặt đau khổ.- Tài sản của anh - cô mấp máy môi vẻ khó nhọc - đã đem cầm rồi.- Đã đem cầm rồi!? Em tự cho phép anh ta ư ?..Nước mắt chảy tràn trên khuôn mặt cô.- Em làm thế nào được ? Anh ta là cha của những đứa trẻ.Lúc đó em rể trở về nhà. Trobo nắm chặt hai tay vào, môi chàng run lên giận dữ. Chàng định làm gì đây, nếu chàng đập vỡ đầu gã thì còn hai đứa trẻ ra sao ?Gã em rể lại càng sừng sộ.- Anh đừng có thọc vào chuyện riêng của tôi! - Gã rít lên the thé - Tôi có mắc một món nợ nhỏ, nhưng tôi đã bán cả cái cơ nghiệp này đi đâu chứ !Một trận cãi vã bùng lên. Trobo không thể chịu đựng ở nhà thêm lấy một phút. Chàng ra tàu trở về Buđapest.Một vài ngày sau, chàng nhận được bức thư. Trong thư em rể đã xin chàng cho phép Zôlan đứng tên nửa căn nhà của cha chàng để lại để gã cho thuê , như vậy gã sẽ trả hết nợ. Không những thế, sau hai năm cũng sẽ có một món tiền mười nghìn cuaron chia đôi mỗi người một nửa. Còn anh ta, anh ta thề trước chúa rằng từ này sẽ thành thực nuôi những đứa trẻ tử tế, và anh ta sẽ không bao giờ động đến những cỗ bài nữa.Dưới bức thư có dòng chữa của Zôlan :" Ienôi đã thề trước cây thánh giá những lời trên "Trobo đã sang tên cho em gái nửa phần gia sản của chàng, khi tên Zôlan đã viết vào quyển trước bạ, chàng yên chí chờ đợi năm nghìn cuaron sẽ được chia.Cuối tháng ba, chàng lại nhận được thư Zôlan :"Trobo tốt bụng hiền hậuc ủa em!Em quỳ gối cầu xin anh trước ngưỡng cửa của địa ngục. ANh hãy làm gì cũng được, xoay ở đâu cũng được, miễn là anh kiếm cho em sáu mươi nghìn cuaron. Nếu anh không kiếm được, tất cả gia tài của chúng ta ngày mồng 4 tháng 5 này sẽ bị tịch thu vĩnh viễn."Cô còn giải thích trong thư rằng chồng cô lại đi đánh bạc với một bá tước người Đức, hai ngày hai đêm liền ở sòng bạc. Ngày thứ nhất, chông cô được tám mươi nghìn cuaron, nhưng đến ngày thứ hai, lại bị thua hết. Không những thế, anh ta còn nợ sáu mươi nghìn cuaron nữa. Anh ta lảo đảo trở về nhà với một khẩu súng trên tay.Anh ta nằm lăn ra và như người mắc bệnh, cứ khóc than chửi bới ầm ĩ. Nếu có sáu mươi nghìn cuaron mới có thể cứu vớt được tài sản, hoặc là phải chịu mười năm sắp tới nghèo đói khốn cùng để kéo cày trả nợ. Dù rằng chồng cô có chết đi thì cô cũng chẳng thể trả hết nợ được. Cô sẽ không bao giờ có tiền nữa.Bức thư rời khỏi tay Trobo rơi xuống đất. Chàng ngồi đờ đẫn ngẩn ngơ, và chàng cũng lờ mờ hiểu rằng trong giờ phút này chàng đã như kẻ mất trí.
Bạn có thể dùng phím mũi tên
hoặc WASD để
lùi/sang chương
