Hôm đó tuyết rơi rất dày, phủ kín cả lối đi, nghe nói ở khu mỏ phía đông xảy ra sạt lở đất, đường đi bị bịt kín, nhiều người dân xung quanh đã mang theo cuốc xẻng ra hỗ trợ mở đường. Lý Tồn Căn nhân cơ hội đó về nhà một chuyến. Không bao lâu sau, buổi sáng đã về tới nhà. Đến trưa cơm nước xong xuôi, anh mới chuẩn bị quay lại, thím A Phúc từ con đường nhỏ đi lại, bà vừa đi vừa nói chuyện với mẹ anh.
Sắc mặt của mẹ Lý cả ngày hôm đó rất khó coi, hôm sau Lý Tồn Căn về nhà còn dẫn theo Hoa Nhi. Hoa Nhi nhỏ nhắn yên lặng cúi đầu đi theo sau, không nói tiếng nào. Mẹ Lý kéo Hoa Nhi vào phòng nói chuyện cả ngày mới ra ngoài.
Hai ngày sau, A Kiều nghe Anh Tử nói mới biết chuyện gì xảy ra. Những nhà có văn hóa ở thôn Lý gia không nhiều lắm, mấy năm trước có nhà họ Triệu vừa chuyển tới, chủ nhà biết chữ, tính tình hòa ái dễ gần, hiểu biết nhiều chuyện hay ho thú vị, khiến những đứa trẻ xung quanh đều rất thích tới nhà đó chơi.
Cán bộ trong thôn thấy ông ta biết ăn nói, có tri thức hiểu lễ nghĩa, bèn bảo ông ta đến trường trung học làm giáo viên. Thỉnh thoảng vào ngày nghỉ, đám trẻ con cũng sẽ đến nhà ông ta học bổ túc, nhưng những bé trai còn ham chơi, cho nên chẳng được mấy đứa chịu học.
Trong thôn có mấy bé gái bỏ học sớm phụ giúp gia đình chia sẻ gánh nặng tiền bạc, hoặc chăm sóc em nhỏ. Cho dù thành tích của các bé trai trong nhà tệ thế nào, trốn học, gây đủ thứ rắc rối ra sao, thì phụ huynh trong nhà cũng sẽ không cho các bé gái đi học. Trước kia Trần Kiều đã từng thấy một trường hợp như vậy, Hoa Nhi đã nói với cô, bố mẹ của Đại Nữu không thể chi trả nổi học phí, nên dù cho cô bé có học tốt hơn anh em trong nhà thì cũng không thể học tiếp.
Đại Nữu thường hay cõng em trai mới một tuổi của mình đi lên núi chăn gia súc, cắt cỏ, đầu tóc lộn xộn, ăn mặc cũng không được tốt lắm, vừa nhìn đã biết gia đình chẳng khá giả là bao, Anh Tử nói rằng cô bé ấy có ba người anh em đang đi học. Thầy Triệu dạy thêm ở ngay trong sân nhà, dù hằng ngày phải làm việc kiếm sống, nhưng các cô bé trong thôn vẫn tranh thủ dành ra một ít thời gian chạy tới nhà nghe ông ta giảng bài.
Vì mùa đông trời rất lạnh, nên thầy Triệu đành lấy vài tấm ván trong chuồng bò ra dựng thành một phòng học đơn giản. Mấy ngày trước đã bắt đầu dạy bù cho khoảng thời gian nghỉ, Đại Nữu đứng ngoài cửa xem bọn họ học, thầy Triệu vốn không để ý tới cô bé, còn bảo cô bé mau về nhà, không nên làm phiền bọn họ. Nhưng cô bé không đi, nên họ cũng không để ý đến Đại Nữu nữa. Anh Tử cười lạnh một tiếng, nghiến răng: “Tôi còn tưởng họ Triệu kia có lòng tốt, nào ngờ cũng chỉ là một tên bỉ ổi thôi.”
Trên đời này, người đi đường ngoài mặt nhìn đoan chính, ta cũng đâu biết được ai mới là súc sinh đội lốt người. Đại Nữu rất chăm chỉ nghe giảng, thậm chí còn lặng lẽ di chuyển ra cửa sau để vừa nghe vừa tránh gió, thầy Triệu không quan tâm đến cô bé. Thế nhưng khi tan học, tất cả mọi người rời đi, cô bé sẽ ở lại giúp thầy Triệu thu dọn đồ đạc, đôi khi còn vào phòng thầy Triệu dọn dẹp.
Giấy không gói được lửa, lúc mẹ cô bé phát hiện ra con gái mang thai, chưa đến nửa giờ đã biết rõ nguyên nhân. Bà vừa khóc vừa mắng, chửi con gái vụng về, chửi thầy Triệu là cầm thú không phải người, muốn đi liều mạng với ông ta. Bố của cô bé ngồi ở trước cửa hút thuốc, đột nhiên nhặt con dao lên lao ra cửa, mới được vài bước đã bị mẹ của cô bé ôm chặt lấy eo: “Ông đi đâu! Ông đi liều mạng với tên khốn kia, con gái chúng ta liệu còn đường sống không, gia đình ta có còn đường sống không!”
Chuyện này rất tế nhị, nên mẹ Đại Nữu không dám để người ngoài biết, chỉ lặng lẽ lên thị trấn trên để mua thuốc phá thai. Thế nhưng cô bé còn quá nhỏ, mới mười lăm tuổi, lúc uống thuốc suýt nữa đã một xác hai mạng vì quá liều, người nhà vội vàng đưa lên bệnh viện trấn trên điều trị nửa tháng mới khỏi hẳn.
Chuyện cứ như vậy bị truyền ra ngoài, Trần Kiều buồn bã mất mát, thấy Đại Nữu quá đáng thương, cô bé còn nhỏ thì biết gì chứ. Cô bé ấy chỉ muốn đi học, đã làm gì nên tội mà lại bị hủy hoại cả cuộc đời như thế. Anh Tử cũng thở dài: “Uống hết phần thuốc đó xong con bé bị xuất huyết rất nhiều, bố mẹ nó vốn còn không muốn đưa nó lên bệnh viện nữa, chỉ sợ mình sẽ mất mặt. Không biết là nghĩ gì trong đầu, rõ ràng là đứa con gái của mình sống sờ sờ như thế.”
“Có lẽ họ không nghĩ được nhiều như vậy, chưa từng thấy chuyện như vậy bao giờ, nên lần đầu tiên gặp mới bị luống cuống.” Trần Kiều hiểu, những người sống ở trên núi này, nếu bảo bọn họ xấu tính, thì không bằng nói bọn họ thiếu kiến thức thì hợp lý hơn, ánh mắt thiển cận, gặp phải chuyện bất ngờ sẽ không biết làm gì, tất cả đều do thiếu kiến thức.
Hoa Nhi vốn đi học bù ở chỗ thầy Triệu, nhưng mẹ Lý nghe nói về chuyện đó xong thì nhanh chóng bảo Lý Tồn Căn đi xin nghỉ cho cô bé, không tiếp tục học thêm ở đó nữa. Tiền đã nộp rồi cũng không cần lấy lại, sau này cô bé sẽ không cần đi học nữa.
Trần Kiều nặng nề quay về nhà, Lý Tồn Diệp đã ở nhà rồi, cô giữ lấy người mẹ đang mắng chồng mình. Trước đó cô ấy đã về nhà khóc lóc kể lể, nói cha của Tiểu An với chị dâu của hắn không rõ ràng: “Con cũng nuôi con cho hắn mà, thứ ăn cây táo, rào cây sung, chưa bao giờ bàn bạc với con cái gì cả, vừa thấy con khốn kia là không kiềm nổi cái chân giữa, cả linh hồn cũng bị nuốt mất. Vốn dĩ năm nào vợ lẽ cũng gặp bất lợi, nhưng năm nay hắn hào phóng lắm mẹ, con khốn đó không tranh không đoạt gì cũng đủ lên mặt rồi, trong nhà không có đồ ăn hắn vẫn mặt dày mày dạn qua bên đó ăn. Còn cô nhi quả phụ ở nhà thì chết đói sao? Con đã tạo nghiệt gì mà lại gả cho một tên vô dụng như vậy hả, hắn còn không biết xấu hổ đánh con, một đi không bao giờ con trở về nữa mẹ à…”
Trần Kiều nghe được đại khái, mẹ cũng tức giận, nhưng không thể nào mắng mỏ cùng con gái được, chỉ có thể an ủi cô, trách nhà mẹ đẻ không có bản lĩnh gì nên con gái mới khổ thế này. Hoa Nhi ngồi cạnh cửa sổ viết chữ, sống lưng thẳng tắp, lúc trước khi làm bài tập cô bé hay gục xuống bàn, mắt dính vào sách vở, nhưng Trần Kiều mới nhắc một lần, cô bé đã nhớ kĩ rồi.
Cho dù mẹ và chị của cô bé có lớn giọng hơn nữa thì cô bé cũng coi như không nghe thấy, từng nét bút rất chăm chú. Trần Kiều ngồi xuống trước mặt, cô bé mới ngẩng đầu nhìn thoáng qua. Trần Kiều ôm đầu gối, nhìn trận tuyết đầu mùa ngoài cửa sổ nổi bật giữa trời xanh, Hoa Nhi dịu dàng nắm lấy tay cô.
Trần Kiều thất thần, nở một nụ cười yếu ớt với cô bé: “Hoa Nhi tự rèn chữ thật giỏi em nhé, sau này nhất định sẽ đỗ đại học, đến thành phố lớn học tập.”
Hoa Nhi ngại ngùng mím môi, vừa xấu hổ vừa cô đơn nói: “Chị à, Đại Nữu phải lấy chồng rồi.”
Suy nghĩ của Trần Kiều chợt quay về một chút, tình trạng của Đại Nữu bây giờ, xung quanh ai cũng biết, có người thông cảm, cũng có người châm biếm, ở chỗ này, thanh danh của cô bé đã hoàn toàn bị hủy hoại: “Nhanh vậy sao? Định gả cho ai?”
“Em không biết, nghe nói gả ở một nơi rất xa, xa hơn cả đường đến trường của em nữa. Hôm qua em tới chỗ cậu ấy, nhưng bố mẹ cậu ấy không đồng ý cho bọn em nói chuyện, cậu ấy còn khóc, nói muốn học bài với bọn em.”
Trái tim Trần Kiều đập thình thịch, không biết nên làm thế nào để Hoa Nhi thấy thoải mái hơn, chỉ biết nắm tay cô bé truyền hơi ấm. Hoa Nhi ngừng một lát rồi nói: “Mẹ nói giáo viên ở trường học không đứng đắn, sang năm không cho em đi học nữa. Nhưng em không làm gì cả, thầy Triệu vừa cầm tay thôi em đã tránh ra rồi.”
“Hoa Nhi, thầy Triệu có đụng chạm em ư? Ngoại trừ cầm tay ra thì ông ta có làm gì khác nữa không?” Trần Kiều nghiêm túc lên, không tiện hỏi quá mức trắng trợn, sự trong sáng của trẻ con không thể để những thứ này vấy bẩn được. Sự lạc hậu trong giáo dục ở địa phương này đã hại chết không bao nhiêu người.
Hoa Nhi cũng bị ảnh hưởng bởi cảm xúc của Trần Kiều, không khỏi lo lắng: “Không có, em chưa từng vào phòng thầy Triệu, vừa tan học là theo mọi người đi luôn. Mẹ em cũng hỏi vậy rồi.”
Trần Kiều dạy cô bé sự khác biệt giữa nam và nữ và làm thế nào để bảo vệ mình, khi phát sinh những chuyện như vậy phải nói với người trong nhà trước.
Hoa Nhi gật đầu: “Em nhớ kĩ. Chị, em không muốn bỏ học, mẹ em lại không cho em đi, anh trai cũng không đồng ý cho em học tiếp, em phải làm sao bây giờ?”
“Không đâu, anh trai em sẽ ủng hộ em.” Lời nói này được thốt ra rất tự nhiên, toát lên sự tin tưởng vô cùng chắc chắn đối với Lý Tồn Căn.
Trước đây mẹ Lý luôn nói, những người nghèo như bọn họ, từ nhỏ đã phải chịu khổ, chắc chắn sau này sẽ phải trải qua những khó khăn vất vả hơn nữa, một khi gặp may mắn thì sẽ hoảng loạn không thể bình tĩnh được. Từ nhỏ đã tiếp nhận nền giáo dục như vậy, sao trẻ con có thể tự tin mình là duy nhất trên đời, tự làm chủ cuộc đời mình chứ.
Tính cách lặng lẽ nhẫn nhịn chịu nhục của Lý Tồn Căn chính là ví dụ mình họa rõ ràng nhất, thế nhưng đối với Hoa Nhi, anh vẫn ôm hy vọng, dường như mọi nguyện vọng anh không thực hiện được đều dồn hết vào Hoa Nhi. Anh không thể hoàn thành việc học, tuyệt đối sẽ không để cho Hoa Nhi phải ôm tiếc nuối bỏ học, anh tránh thành phố lớn như tránh tà, nhưng lại cổ vũ Hoa Nhi nhất định phải ra ngoài mở mang tầm mắt.
Cô em gái này chính là niềm tự hào và hy vọng của anh.
Lý Tồn Diệp về nhà mấy ngày rồi cũng không thấy cha của Tiểu An tới đón, lúc này cô ấy cũng đã quyết tâm không quay về, mẹ Lý còn lo lắng làm thế nào để cô ấy có thể xuống nước trước, nên lúc rảnh rỗi sẽ khuyên cô ấy vài câu. Lý Tồn Căn không có ý kiến gì, mẹ ép buộc Lý Tồn Diệp thì anh lại giật dây chị mình, nói muốn ở bao lâu cũng được, không muốn về nhà chồng thì không về.
Mẹ mắng anh chỉ biết gây thêm phiền phức, lửa cháy đổ thêm dầu, hai đứa cháu trai của bà đều ở bên kia, nhiều năm như thế không thể nói cắt đứt là có thể cắt đứt được. Lý Tồn Căn thậm chí còn khuyên chị mình nếu không phải về bên kia thì đừng về, mẹ anh trợn mắt cầm cái chổi lên muốn vụt anh. Lý Tồn Căn chạy ra ngoài sân một vòng, sau đó quay về dính lấy Trần Kiều, lặng lẽ cầm tay cô. Nụ cười của anh vừa sáng vừa thẹn, chỉ nhìn cô thôi cũng đủ để anh thỏa mãn rồi. Trần Kiều quay mặt đi, nhìn vào cái bóng dưới mặt đất.
